مسمومیت با سرب

سرب

سرب یک فلز نرم و چکش خوار است که در مقابل خورندگی و فرسایش مقاوم می باشد. بصورت سولفید، کربنات و سولفات در صنایع کاربرد دارد. کاربرد عمده آن بیشتر در صنایع باطری سازی، تولید، آلیاژهای سرب، تولید رنگ و پلاستیک )بصورت پیگمانت سرب( و سرامی کسازی می باشد. ولی ممکن است در صنایع تولید لوازم آرایش و جواهرسازی کماکان استفاده شود، سرب غیرفلزی)آلی( به عنوان ماده ضد تق در بنزین بکار می رود. استنشاق بخارات سرب به همراه بلع ذرات معلق در هوا مهم ترین راه مواجه شغلی و محیطی می باشد. همانطور که گفته شد مواجهات شغلی در صنایع تصفیه سرب، باطری سازی اجتناب ناپذیر می باشد. مواجهات محیطی در مکان هایی که نزدیک کارخانه سرب است به علت آلودگی هوا، خاک و آب این مکان ها اتفاق می افتد که در کودکان شدیدتر می باشد. %۴۰ بخارات استنشاق شده از طریق سیستم تنفسی جذب می شود. همچنین ۵ تا ۱۰ % ذرات سرب بلعیده شده از طریق سیستم گوارشی جذب می شود. در کسانی که کمبود کلسیم و آهن دارند و رژیم های تغذیه ای آنها پرچربی است. این مسئله بیشتر صورت می گیرد. همچنین در کودکان و شیرخواران جذب گوارشی بیشتر است. در جریان خون بیشتر سرب جذب شده به گلبول های قرمز خون متصل می شود و از این طریق تاثیرات منفی خود را در بدن انسان اعمال می کند.

مواجهه حاد با سرب

پس از مواجهه حاد با سرب )چه بصورت استنشاقی و چه بصورت خوراکی( علائم گوارشی ظاهر می شود که شامل دردهای شکمی و یبوست، حالت تهوع و استفراغ می باشد، پس از آن در صورتی که مواجهه ادامه یابد علائم عصبی مثل سردرد، گیجی و تشنج اتفاق می افتد که علائم عصبی در بچه ها بیشتر به وقوع می پیوندد.

مواجهه مزمن با سرب

در کسانی که مواجهه مستقیم با سرب دارند که بیشتر مواجهات شغلی را شامل می شود علائم مسمومیت به صورت آهسته و مخفی ظاهر می شود ، که علائم عصبی مثل گیجی و تحری کپذیری و علائم گوارشی از تظاهرات اولیه آن می باشد. در صورتی که مواجهه ادامه یابد علائم عصبی غالب می شود که در این شرایط بی خوابی، گیجی و مشکلات حافظه به صورت شدید تر نمود پیدا می کند که با وقوع تشنج، کما در صورت عدم درمان به زندگی فرد خاتمه می دهد. از دیگر علائم مسمومیت مزمن با سرب کم شدن میل جنسی و عقیمی در مردان و اختلال قاعدگی و سقط جنین در زنان می باشد.

پیشگیری از مسمومیت با سرب

پیشگیری رعایت بهداشت محیط کار حیاتی ترین و مهم ترین اصل در پیشگیری در مواجهه با سرب می باشد. سالن غذاخوری کارگران می بایست تمیز باشد و کارگران قبل از ورود به سالن غذاخوری باید لباس کار خود را عوض کنند، چون ذرات معلق سرب که بر روی لباس کارگران نشسته است در هنگام غذا خوردن با غذا بلعیده می شود که خود یکی از راه های مسمومیت با سرب می باشد )بلعیدن ذرات( همچنین کارگران هنگام ترک محل کار با اتمام ساعت کاری می بایست دوش گرفته و لباس کاری خود را تعویض کنند و در هنگام ورود به منزل شان مانع مواجهه کودکان با ذرات سرب شوند. همچنین در محیط های کاری که ذرات معلق سرب و بخارات سرب وجود دارد استفاده از ماسک تنفسی مناسب توصیه می شود، همچنین در معاینات دوره ای کارگران که سالیانه صورت می گیرد، پزشکان با معاینات دقیقی که معطوف به علایم گوارشی، خونی، کلیوی و سیستم عصبی است و شناسایی کارگرانی که در معرض مسمومیت با سرب می باشند، کمک می کنند.

معاینات سلامت شغلی کارگران دارای مواجهه با سرب

– در معاینات افراد دارای مواجهه با سرب باید توجه ویژه ای بر سیستم گوارشی، عصبی، کلیوی، قلبی- عروقی و تولید مثلی نمود. اندازه گیری دقیق فشارخون و ثبت آن در پرونده پزشکی فرد الزامی می باشد و علاوه بر آزمایش های پاراکلین کیی مرتبط با ارگان های درگیر، اندازه گیری سرب خون و ZPP طبق فواصل توصیه شده الزامی است.

– در مواردی که سرب خون کمتر از ۴۰ μg/dl باشد تکرار اندازه گیری سرب خون هر ۶ ماه توصیه می شود و در صورتی که این میزان بیشتر از ۴۰ μg/dl باشد براساس سطح سرب خون، معاینات و یافته های بالینی و آزمایشگاهی فواصل اندازه گیری سرب خون تع یین خواهد شد و با استفاده از نتایج معاینات و آزمایشات مذکور در مورد اشتغال وی در محیط تصمیم گیری خواهد شد- بهترین درمان در افراد دچار مسمومیت با سرب دوری از محیط آلوده به سرب می باشد و تنها پس از اصلاح شرایط محیط کار و کنترل مواجهات محیطی و پس از کاهش سرب خون و بهبود علایم بالینی، فرد می تواند به محل کار خود برگردد. هم چنین استفاده از دارو، شلاتورها، در بعضی موارد از جمله بروز علائم عصبی در کنترل مسمومیت توصیه می شود.

– از گروه های پرخطر می توان به زنان باردار، شیرده و کودکان اشاره کرد. در صورتی که این افراد در محیط آلوده مشغول به کار باشند و یا کیی از افراد خانواده شان در محیط آلوده به سرب اشتغال داشته باشد لازم است که به این افراد توجه ویژه شده و به صورت دوره ای از نظر مسمومیت با سرب مورد بررسی قرار بگیرند.